Twee eeuwen geleden, in het jaar 1800, hadden we 1 miljard mensen op aarde. Twee weken geleden is ‘mens nummer 8 miljard’ symbolisch aangewezen door de VN. De Correspondent kopt een van haar artikelen met “Dit was een van de koelste zomers van de rest van je leven”. De meest recente kwantificering van de planetaire grenzen door het Stockholm Resilience Centre laat zien dat we over verschillende points of no return zijn heengegaan.
Gelukkig is een systemische regel dat niks voor altijd groeit, dus laten we hopen dat de bevolkingsgroei inderdaad zal afnemen, dat de opwarming van de aarde vermindert en dat de planetaire grenzen weer meer in acht genomen worden. Ons bewustzijn van het verschil tussen lineaire en exponentiele groei kan volgens mij aan die vermindering een belangrijke bijdrage leveren.
Laat ik exponentiele groei illustreren met de volgende twee denkoefeningen. Als het blad van een waterlelie elke dag verdubbelt en de oppervlakte van de vijver is op dag 30 volledig bezet met bladeren van de waterlelie, wanneer is de vijver dan half vol? Velen zeggen “ergens bij dag 15”. Weinigen geven gelijk het goede antwoord: dag 29.
Als je met een stap vooruit een meter overbrugt dan ben je na 30 stappen 30 meter verder. Maar hoeveel meter loop je in 30 stappen als elke stap 2x langer wordt? Na 6 stappen: 1, 2, 4, 8, 16, 32 stappen. En ….. bij stap 30 ben je een miljard meter verder. Dat is net zoveel als 26 (!) keer de wereld rond. Niemand realiseert zich dat.
De foute antwoorden zijn het resultaat van lineair denken, dat is hoe wij meestal denken. De twee denkoefeningen en de geschetste ontwikkelingen zoals de bevolkingsgroei en klimaatveranderingen zijn echter illustraties van exponentiele groei. Sommige verschijnselen zien we allang aankomen met elkaar maar overvallen ons toch. Vaak is de oorzaak daarvan dat er een systemische wet achter zit. In voornoemde gevallen lijkt dat de wet van exponentiele groei te zijn. Exponentiële groei is voor de meesten van ons niet te bevatten en wordt vrijwel altijd onderschat.
Wil je minder overvallen worden door bepaalde ontwikkelingen dan is het goed om bewust te zijn van exponentiele groei. Bewustzijnsontwikkeling door meer systemisch te denken is nodig om beter om te kunnen gaan met de complexe vraagstukken van deze tijd.
Referenties: